ÖMER SEYFETTİN

Ömer SEYFETTİN (1884-1920)

"Türler ancak kuvvetli ve ciddi terkki ile hakimiyetlerini, mevcudiyetlerini muhafaza edebilirler. Terakki ise, ilmin, fennin, edebiyatın, hepimizin arasında intişarına vabestedir. Ve bunları neşir için evvela lâzım olan millî ve umumî bir lisandır. Millî ve tabiî bir lisan olmazsa ilim, fen, edebiyat yine bugünkü gibi muamma halinde kalacaktır. Asrımız terakki asrı, mücadele ve rekabet asrıdır." (Yeni Lisan'dan)

Eserleriyle Türk milliyetçiliğine hizmet eden ve millî şuurun gelişmesine çalışan yazarlarımızdan olan Ömer Seyfettin 1884'de Gönen'de doğmuştur. Babası Binbaşı Ömer Beydir. Eğitimine Mektebi Osmani'de başlamış, Baytar okulunda sürdürmüştür. Harbiye okulundan subay olarak mezun olmuştur. 1903-1906 yıllarında Kuşadası Redif taburunda görev almıştır. İzmir Jandarma okulunda öğretmenlik yapmıştır. Meşrutiyetin ilanından sonra Makedonya'ya gönderilir, burada sınır bölüğü komutanlığı yapmıştır. Edebiyata olan ilgisi sonucu askerliği bırakarak Selanik'e gitmiştir (1910). Burada Genç Kalemler'de Ali Canip ve Ziya Gökalp ile yazmaya başlamıştır. Balkan savaşı sırasında tekrar orduya dönmüş, Yanya kuşatmasında Yunanlılara esir düşmüştür. Esareti bir yıl sürmüş, İstanbul'a geri dönmüştür. "Türk Sözü" dergisinde başyazarlık yapmış ve Kabataş Sultanisinde edebiyat öğretmenliği yapmıştır. 1920'de İstanbul'da vefat etmiştir.

Fikirleri ve kişiliği: Dünya savaşının çileli yıllarında yazdığı hikayelerle Türk milletinin moralini yükseltmeye çalışmıştır. Türkçülüğünden hiçbir zaman taviz vermemiştir. Tanzimat sonrasında ortaya çıkan "Osmanlıcılık" veya "Batıcılık" gibi fikirlere kapılmamış, kurtuluşun Türkçülükte olduğunu ifade etmiştir. Avrupa'nın hakimiyetine girmemek için diğer Türkçülerle birlikte cumhuriyetin bir rejim sistemi haline getireceği ilkelerin propagandasını yapmıştır. Eserlerinde millî şuuru vermeye çalışmış, tarihi ve halkın yaşantısını canlandırmayı amaç edinmiştir. Dilde "yeni lisan" gibi arı ve sade bir dili sanatkârane bir üslûpla işlemiştir. Türk dilinde bu dilin kurdelalarının hakim olmasını öne sürmüş ve eserlerinde de bunu uygulamıştır. Fikri açıdan zamanın önde gelen aydınlarındandı.

Hamdullah Suphi, Mehmet Emin Yurdakul ve diğer Türkçülerin yanında mücadele etmiştir. Ömer Seyfettin Türk soyundan olanları üstün tutmakla birlikte bir kişinin Türk sayılması için Türkçe konuşması, Müslüman olmasını, Türk eğitim ve töresi içinde yetişmesini yeterli bulur. Türkçülük ülküsü eserlerinde bir sorun veya dava olarak ortaya konmuştur.

Eserleri: Ömer Seyfettin'in fikirlerini net olarak ortaya koyan eserlerinden en önemlisi "Yarınki Turan Devleti" adlı kitabıdır. Bu kitapta ulus kavramını açıklamıştır. Ona göre ulusların ülküleri, din, dil, eğitim, can ve duygu kardeşlerini bileştirip hepsini siyasî bir sınır içinde toplamaktır. Ve uluslar amaçlarını gerçekleştirdikleri zaman ülküleri iflaz etmez.Tersine büyür ve gelişir. Ulus kavramını, bir dil konuşan, bir eğitmi, bir din ve bir kültüre bağlı insanlar topluluğudur. Ömer Seyfettin ulusun siyasî sınırlarla ayrılamayacağını belirtmiştir. Diğer eserleri; Ashabı Velifimiz (1918), Harem (1918), Efruz bey (1919), Mabet (1926), Yüksek Ökçeler (1926), Bahar ve Kelebekler (1927), İlk Düşen Ak (1938), Bomba (1938), Gizli Mabet (1938), Tarih Ezeli Bir Tekerrürdür (1938), Nokta (1956) diğer eserleridir.