TÜRKMENİSTAN

TARİHÇE
Türkmenler, Türklerin Oğuz grubundandırlar. Ancak, Türkmenleri diğer Ortaasya Türklerinden ayrı tutmak mümkün değildir.
Özellikle Safevi Türk hükümdarı Nadir Şah'tan sonra İranlıların saldırılarına uğrayan Türkmenler 1835'ten sonra Merv bölgesine doğru yayılmaya başlamışlardır. 1860'da Kuşid Han'ın önderliğinde Farsları yenilgiye uğratmışlar ve bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
1873 te Ruslar Hive'yi işgal etmişler ise de daha sonra yenilgiye uğramışlardır. 1916 da başlayan Türkistan ulusal ayaklanması devam etmiş, 1920'de Hive'yi tamamen ellerine geçirmişlerdir. 1924'te ise Türkmenistan SSCB kurulmuştur.
7 Ocak 1990 tarihinde Türkmenistan'da seçimler yapılmış, resmi dil Türkmence olarak kabul edilmiştir. Türkmenistan 22 Haziran 1990 tarihinde egemenliğine, 27 Ekim 1991 tarihinde ise yeni cumhuriyetlerine kavuşmuşlardır.
Türkmenistan'da daha çok Güneybatı Türk lehçeleri ya da Oğuzca grubuna giren ve Azeri Türkçesiyle Türkiye Türkçesine yakın bir dil kullanılmaktadır.
DEMOGRAFİK DURUM
Nüfusun Etnik Yapısı Grup Nüfus içindeki payı ( % )
Türkmen 87
Özbek 8.2
Rus 2.7
Kazak 1
Diğer 1.1
Nüfusun % 45'i şehirlerde, % 55'i ise kırlık alanlarda yaşamaktadır. Nüfus artış oranı yüzde 2.7'dir. Ortalama hayat süresi 65.8 , bebek ölüm oranı yüzde 4.5 ; nüfus yoğunluğu kilometre karede 8.72' dir. Bugün, dünyada yaşayan Türkmenlerin 4 milyonu Türkmenistan'da; 400.000'i Afganistan'da; 500.000'i İran'da; yaklaşık 500.000'i Irak'ta yaşamaktadır.
Yaş grubu Toplam Nüfustaki payı ( % )
0-14 38
15-64 58
65- 4
SİYASİ - SOSYAL YAPI
Eski Türk devlet gelenekleri bağımsız Türkmenistan Cumhuriyetinde de devam etmektedir. Ülkede en yüksek idari organ Cumhurbaşkanlığı makamıdır. Daha sonra sırasıyla Türkmenistan Meclisi, Başbakanlık, Başbakan yardımcıları, Bakanlıklar, Devlet komiteleri gelmektedir. Güçlü bir merkezi idare ve hiyerarşik yapı mevcuttur. Ayrıca Aksakalların (yaşlı bilgeler) katıldığı bir ihtiyarlar heyeti Cumhurbaşkanına danışmanlık etmektedir. Türkmenistan bağımsızlığını ilan ettikten sonra, Saparmurat Türkmenbaşı 21 Haziran 1992 tarihinde gerçekleştirilen ilk genel seçimlerde oyların yüzde doksan dokuzunu alarak Cumhurbaşkanı seçilmiştir. 15 Ocak 1994 tarihinde yapılan referandumda yüzde doksan dokuz kabul oyu ile Cumhurbaşkanlık süresi, seçildiği tarihten itibaren 10 yıl olarak yeniden tespit edilmiştir. Aralık 1999 da Türkmenbaşı, Ebedi Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Hükümet Başkanlığı Cumhurbaşkanı tarafından yürütülmekte olup, 7 Başbakan Yardımcısı, 20 Bakan ve 7 Bakan yetkisine haiz Komite Başkanı vardır. Ülkenin tek partisi, Başkanlığını Cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'nın yaptığı Türkmenistan Demokratik Partisidir. Ülke dışında siyasi bir takım gruplar mevcuttur. Ancak ülke içinde muhalefet olabilecek bir siyasi grup bulunmamaktadır. Türkmenistan'da beş ayrı vilayet vardır : Ahal (merkez Aşkabat), Balkan (merkez Balkanabat), Daşoğuz (merkez Daşoğuz), Lebap (merkez Türkmenabat), Merv (merkez Merv).